Een nieuwe aanpak
Het coronavirus heeft ook de onderwijswereld in haar greep. Praktische en strategische kwesties vragen dringend om een oplossing. De regering laat ons de schooldeuren weer openen, maar hoe beschermen we een ieders gezondheid? Hoe gaan we om met vermiste leerlingen en vermeende achterstanden (curriculum), implementeren we het nieuwe ‘blended’ onderwijs en blijven werktijden binnen de perken? En, als klap op de vuurpijl: hoe gaan we om met de onzekerheid over onze maatschappelijke post-corona toekomst, de ‘grote onbekende’?
Veel onzekerheid dus, maar één ding is zeker: deze onzekerheid creëert angst en stress. We weten dat stress is een zeer slechte raadgever is, die negatief inwerkt op het immuunsysteem en onze talenten om met al die vraagstukken om te gaan ondermijnt. Stress zorgt ervoor dat we onze bezieling, flexibiliteit, creativiteit en ons lerend vermogen verliezen, dat ‘in verbinding zijn’ en ‘leiderschap tonen’ buiten bereik raken. Conclusie: stress en performance (van leerkracht én leerling!) zijn onlosmakelijk verbonden en het neutraliseren van stress heeft dus topprioriteit.
Het ‘hoe en waarom’ van onze stressreacties – een korte uitleg
Stress is een verzameling reacties op een (schijnbaar) levensbedreigende situatie. Deze basale stressreacties ontstaan in de hersenstam (reptielenbrein), een gebied in de hersenen dat al 500 miljoen jaar bij reptielen bestaat. Op het moment dat dit deel van de hersenen een ‘gevaarlijke’ situatie herkent, zal het razendsnel reageren. We beginnen te zweten, kunnen niet zo goed meer nadenken, willen het liefst weg (‘vluchten’) of worden agressief (‘vechten’).
Het interessante is dat dit gedrag aangestuurd wordt via onbewuste processen. Het is al gebeurd voordat je het in de gaten hebt. Je kunt het niet voor zijn. In sommige gevallen is dat zeer behulpzaam, bijvoorbeeld wanneer je nog net een kind kunt ontwijken dat plotseling de weg oversteekt. In andere omstandigheden helpt het minder mee; denk bijvoorbeeld aan examenstress (‘ik wist ineens niks meer’) of wanneer je er iets uit flapt tijdens een ruzie waar je later spijt van krijgt.
In deze coronatijd gaat het zelden om levensbedreigende situaties, maar vooral om vormen van een psychologische bedreiging: ‘wat .. als’. Wat gebeurt er als de 1,5 meter economie doorgaat, als ik online onderwijs moet blijven geven, als mijn oudere collega’s thuis blijven, als ik een nieuwe rol krijg, als mijn partner ontslagen wordt? Niet levensbedreigend, maar toch reageren onze hersenen alsof er een levensbedreigende situatie is.
Waarom bekende ontspanningstechnieken onvoldoende werken
Al ons gedrag wordt dus in eerste instantie ‘gestuurd’ door het filter ‘overleven’ en pas in tweede instantie gekleurd door andere delen van ons brein, zoals het cerebellum (emoties) en de cortex (cognitieve of ‘ik’ brein). Deze hiërarchie laat dus niet toe dat het ‘ik‘ onze stressreactie beïnvloed, het wordt simpelweg ‘overruled’. En dat is nu net de reden dat we er last van hebben, afspraken vergeten, slechter presenteren, een burn out krijgen, depressief raken of zelfs ADHD-achtig en agressief gedrag vertonen.
Uit het voorgaande zal het iedereen duidelijk zijn dat het verminderen of voorkomen van het ‘meerkoppige monster genaamd stress’ een aanpak vraagt die integraal is (gericht op alle drie de breinonderdelen) en als eerste stap zich focust op de bron van stressreacties; het reptielenbrein. Pas daarna komen andere hersengebieden en het lichaam aan de orde. De praktijk is echter dat vrijwel alle anti-stress-programma’s gericht zijn op het emotionele of cognitieve brein. De bron van alle stress blijft dus buiten schot, we dweilen met de kraan open.
Om succesvol stress aan te pakken moeten we beginnen met het beïnvloeden van het reptielenbrein, maar er is een issue. Dit oeroude deel van onze hersenen reageert niet op taal, maar communiceert slechts via geur, beweging of resonanties. Een innovatieve aanpak is dus noodzakelijk.
Een nieuwe aanpak via resonanties – dweilen met de kraan dicht
PPD resonantie is zo’n innovatieve methode om stress te verlagen en rust in je hoofd te creëren. Het is een vorm van bioresonantie die met specifieke frequenties het reptielenbrein tot rust brengt, waardoor het teruggaat naar de waak/slaapstand. De resonanties bestaan als mp3 bestandjes (PPD’s) die je streamt via je computer of smartphone. Je hoort een ruisende zee, een geluid dat prettig in ons gehoor ligt. In die kabbelende zee zijn frequenties verborgen die inspelen op onze hersenstam. Hierdoor kom je volledig tot rust.
Je kunt de bestandjes ook zachtjes in de klas aanzetten als een soort behang; zonder dat de kinderen het in de gaten hebben of er last van hebben. De resonantie en impact is er dan ook: ze worden rustiger.
Via scholen in sub-Sahara-Afrika worden op deze manier nu jaarlijks 500.000 kinderen en hun docenten ondersteund, waardoor hun gestreste (hyperactieve) hersenstam kalmeert. Mensen zijn veel beter in staat gewogen te reageren op de vaak psychologisch lastige situaties waarin ze door oorlog, armoede en ziektes leven. Ze ervaren meer innerlijke rust, presteren beter, vertonen minder agressie en ongewenst gedrag en hebben een betere nachtrust en gezondheid.
En belangrijk: het werkt bij iedereen, ook in Nederland, jong en oud, leerkracht en leerling!
Informatie
Voor wie meer wil weten, diepgang, achtergronden en ervaringen zoekt:
- Onno Nieveen schreef een boek over deze innovatie in het veld van stress, getiteld Nooit meer Stress (2016; uitgeverij Symbolon, Amstelveen).
- Heb je stress-in-het-onderwijsvragen: stel zie HIER
